Gras is essentieel voor een gezonde biodiversiteit
Gras speelt een belangrijke rol om de biodiversiteit in stand te houden. Kleurrijk en kruidenrijk gras biedt een ideale leefomgeving voor insecten en bijen die bloemen bestuiven en de bodem bewerken. Door een perkje, berm, gazon of openbaar terrein met het juiste mengsel in te zaaien en het op een slimme manier te onderhouden, kan er al snel een uitzonderlijk resultaat worden bereikt.
De biodiversiteit is bijzonder belangrijk voor onze gezondheid en ons welzijn. Dankzij die biodiversiteit hebben we schoon water, een vruchtbare bodem en een stabiel klimaat. Ook levert het ons voedsel en grondstoffen voor huisvesting, kleding, brandstof en medicijnen. Alle, naar schatting, 10.000 verschillende soorten gras spelen een belangrijke rol in de keten. Ze vormen een voedingsbron voor zowel mens als dier èn bieden eerstelijnsbescherming tegen erosie, de elementen of natuurlijke vijanden. In dit artikel bespreken we hoe juist insecten zoals bijen van gras profiteren. Wanneer het aankomt op de biodiversiteit dan staan bijen aan het begin van de keten. Ze bevruchten planten en bloemen, helpen bij de verspreiding van de sporen en vormen een voedselbron voor vogels en andere insecten. Wanneer we de rol van bijen niet langer respecteren dan zal dat verstrekkende gevolgen hebben voor onze eigen voedselketen.
Bijen bijeen in gras
Bijen verrichten hun activiteiten vaak in een straal van, bij voorkeur, zo’n 3 kilometer van de plek waar ze verblijven. Zij zijn in staat om ook in bebouwde omgevingen te overleven. Zo bleek uit een telling uit 2014 dat een stad als Rotterdam, met al haar industriële activiteiten, nog altijd onderdak bood aan zo’n 76 verschillende soorten bijen.
Om bijen en andere insecten aan te trekken en te faciliteren, hebben de graszaadveredelaars zogenaamde kruidenmengsels samengesteld. De verschillende mengsels spelen specifiek in op het aantrekken van bepaalde insecten. Bijen en insecten voelen zich het meest op hun plek in kruidenrijk en ruw gras. Die combinatie biedt ze voeding, onderdak en bescherming tegen hun natuurlijke vijanden. Toch stopt dat sommige vogels niet om zich ook in dit soort terrein te vestigen. Deze speciale grasmengsels zijn verrijkt met kruiden zoals cichorei, smalle weegbree, klaver, karwij, gewoon duizendblad, grote pimpernel, madeliefjes en wilde peen.
Bermen, dijken en rotondes zijn ideale plekken om in te zaaien met dit gras. Zo blijven deze lastig te onderhouden plekken altijd groen en ogen ze aantrekkelijk. Bovendien wordt zo voorkomen dat de bijen en insecten grote afstanden tussen de verschillende veilige plekken moeten overbruggen. Uit oogpunt van de verkeersveiligheid bevatten dit soort mengsels alleen grassen die niet hoger groeien dan zo’n 50 cm. Dat biedt voldoende bescherming voor de fauna terwijl het geen invloed heeft op het zicht van verkeersdeelnemers.
Behalve plekken langs de openbare weg of bij infrastructurele werken zijn deze mengsels ook geschikt voor in de wijk, in parken en zelfs voor gebruik in particuliere tuinen. Al is het alleen al om weer een authentieke, fleurige en kleurige omgeving te krijgen.
Andere wijze van onderhoud
Kruidenrijk gras vergt geen speciaal onderhoud. Wel is het belangrijk om de onderhoudsfrequentie en planning aan te passen. Daarbij moet er op de volgende zaken worden gelet:
- Maai uitgestrekte stukken gras in fases door her en der wat te laten staan. Zo hoeven de insecten niet naar een ander gebied te trekken om voeding, onderdak en bescherming te vinden. Dit is met name belangrijk tijdens de winter wanneer insecten en bijen het meest kwetsbaar zijn. Dit zogenaamd sinusbeheer is een vorm van gefaseerd maaien waarbij per maaironde wordt gekeken welke delen wel of niet gemaaid worden en waarbij zonder vaste patronen wordt gewerkt. Per maaibeurt wordt 40% van het areaal niet gemaaid. Dit zijn bij voorkeur de delen die veel bloeiende planten hebben.
- Probeer pas zo laat mogelijk in het seizoen te maaien. Zo wordt het bloeiseizoen van de kruiden verlengd waardoor de bijen beter zullen gedijen.
- Maai zo laat mogelijk in het najaar. Op die manier krijgen eenjarige planten meer kans in het voorjaar. Bijen hebben vooral voedsel nodig vanaf het vroege voorjaar tot de nazomer. Laat maaien in het najaar biedt hen dus meer kans.
- Streef een schrale bodem na. Op die manier krijgen kruiden meer kans om tot bloei te komen. Het klepelen van terreinen die aangemerkt zijn om de groei van de bijenpopulatie te bevorderen, wordt dus sterk afgeraden.
- Ben u ervan bewust dat dit soort gras extra kwetsbaar is voor bestrijdingsmiddelen.
Uit oogpunt van de veiligheid van de bijen en andere insecten, dient dit gras gemaaid te worden met een maaibalk of cyclomaaier. Omdat klepelmaaiers en slagmaaiers er voor gemaakt zijn om de vegetatie stuk te slaan, zijn deze niet geschikt voor het maaien van dit gras. Dat zou leiden tot extra sterfte onder de insecten. Behalve de juiste maaier is ook de werksnelheid van belang: hoe hoger de snelheid, hoe minder de kans voor de insecten om te ontsnappen. Om die reden wordt ook aangeraden om het maaisel pas na twee of drie dagen op te rapen. Daarbij is het belangrijk dat de kracht van de zuiger beperkt is. Op die manier worden er minder zaden en insecten opgezogen met het maaisel.
Creëer draagvlak
Wanneer overwogen wordt om de omgeving speciaal in te richten om zo de biodiversiteit te faciliteren, is het belangrijk dat men ook draagvlak creëert bij omwonenden en gebruikers van de omgeving. De andere uitstraling en het aangepaste beheer zal niet ieder zomaar zonder uitleg kunnen waarderen. Informeer daarom alle betrokkenen over de plannen en de doel van het nieuwe mengsel en het ander beheer. Een goede voorlichting zal helpen de grootste vraagtekens en weerstand weg te nemen. Wanneer die voorlichting onvoldoende enthousiasme weet te bereiken, dan kan besloten worden om voorlopig slechts met een klein oppervlak te experimenteren. De ervaring leert dat, na verloop van tijd, zelfs de grootste sceptici niet in staat zullen zijn om hun weerstand te blijven motiveren. Tenslotte wil iedereen profiteren van de voordelen van een goede biodiversiteit.
De biodiversiteit staat onder druk van de moderne samenleving. Daarom is het belangrijk dat we haar een extra bloementje geven. Met behulp van kruidenrijke grasmengsels maken insecten en bijen meer kans om te overleven. Dat maakt het voor hen mogelijk om de cruciale schakel te blijven in de biodiversiteitsketen.