Markt voor graszaad stabiliseert zich
De ontwikkelingen op de internationale markt voor graszaad lijken dit jaar, sneller dan verwacht, te zijn gestabiliseerd. Waar vooraf werd gevreesd voor een tekort aan graszaad of enorme prijsstijgingen, bracht 2022 een relatief goede oogst en zijn de verwachtte prijsstijgingen binnen de marges gebleven.
Begin dit jaar bestond de vrees dat Nederland dit jaar wel eens zonder graszaad zou kunnen komen zitten. Een matige oogst in de VS en groeiende vraag vanuit het Verre Oosten leek de internationale handel in graszaad te herdefiniëren. Als de vraag in Nederland ook dit jaar even hoog zou zijn als in de twee voorgaande jaren, dan zouden er wel eens leveringsproblemen kunnen optreden.
Nu het jaar er bijna op zit en de oogst is verwerkt, blijkt dat de situatie een stuk rooskleuriger is dan vooraf werd voorzien. Zelfs de ontwikkelingen in de Oekraïne lijken niet echt veel invloed te gaan hebben op de beschikbaarheid en prijs van graszaad.
Andere vraag dan verwacht
Het verplichtte thuis zitten of -werken tijdens de Coronacrisis nodigde veel mensen de afgelopen twee jaar uit om in hun tuin te investeren. Nu de verplichtte beschermingsmaatregelen begin dit jaar zijn opgeheven, blijkt ook dat de focus en aandacht voor de tuin bij veel mensen afgenomen is. De vraag naar graszaad voor particuliere tuinen was dit jaar minder dan tijdens de Corona-periode. Daarnaast zijn de arealen van de graszodentelers kleiner geworden.
Daarentegen werd er wel meer in de sportvelden en golfbanen geïnvesteerd. Zo hebben de Betaald Voetbalorganisaties in de Eredivisie zelfs besloten om vanaf het seizoen 2025-2026 alleen nog maar op gras- of hybridevelden te spelen. Ook bij een groeiend aantal clubs en gemeenten is het voortaan beleid om eerst nadrukkelijk naar gras- of hybridevelden te kijken voordat overwogen wordt of een sportveld eventueel toch van een kunstgrasmat moet worden voorzien. Gemeenten en onderhoudsbedrijven blijken ook meer bereid te zijn om in goed onderhoud te investeren. Dat wordt deels aangemoedigd door de aangekondigde aanscherping van het beleid dat het voor beheerders voortaan nog lastiger maakt om chemie op sportvelden in te zetten. Hoewel sommige gemeenten proberen de kosten te drukken door minder vaak door te zaaien, blijft de hoeveelheid graszaad dat daarvoor wordt gebruikt, minimaal gelijk.
Minder verschuiving dan verwacht
Kort na de Russische inval in de Oekraïne ontstond de vrees dat de productie van sport- en siergrassen zou gaan verschuiven naar grassen voor een meer primaire behoefte. Oekraïne is de graanschuur van de wereld en er werd gevreesd dat boeren elders gedwongen werden om voedergrassen te gaan produceren om een eventueel verlies van tarwe en andere voedingsgrassen uit de Oekraïne, te compenseren. Het succes van de Oekraïense strijdkrachten om de strijd tot een beperkt gebied te consolideren en de slagvaardige aanpak van de Verenigde Naties om een exportdeal met Rusland af te dwingen, heeft ertoe geleid dat de export van tarwe en andere granen uit de Oekraïne weer hard onderweg is om naar het oude niveau terug te keren. Boeren krijgen nog altijd een hogere prijs voor voedergewassen maar die prijs daalde op het meest kritische moment. Hoewel de verschillende graszaadleveranciers ervaren dat ze moeten blijven onderhandelen op het scherpst van de snede, zien de boeren voldoende aanleiding om de productie te blijven voortzetten. Gezien de huidige stikstofcrisis en de daarmee samengaande problemen, blijft het telen van graszaad voor boeren ook een veilige oplossing.
Minder internationale stress
Na twee jaar van hoge vraag naar zaad voor sier- en sportgras vanuit China en de VS, lijkt deze vraag haar plafond te hebben bereikt. De Chinese economie groeit niet langer zo hard als werd voorzien terwijl in de VS steeds meer overheden burgers dwingen of aanmoedigen om hun tuin of omgeving anders in te richten. Dat moet helpen om de excessief hoge vraag naar water aldaar, terug te dringen. De gemiddelde Amerikaan gebruikt bijna 800 liter water per persoon per dag. Overheden zien steeds meer in dat die hoeveelheid niet te handhaven is. Het recyclen van water maar bovenal het terugdringen van de waterbehoefte, moet de VS helpen om te voldoen aan de Duurzaamheidsdoelstellingen van de VN. Amerikanen worden daarom kritischer in hun keuze qua tuininrichting en verschuiven steeds vaker de nadruk van een optisch aantrekkelijke naar een klimaatbestendige tuininrichting. Daarmee verschuift ook de vraag naar waterafhankelijke naar droogtebestendige grassen.
Behalve een afname van vraag in de VS zelf, nodigt de sterke koers van de Dollar landen elders ter wereld, niet uit om graszaad uit de VS te importeren. De overspannen sfeer die medio vorig jaar in de internationale handel voor graszaad de kop begon op te steken, lijkt daarmee te zijn verdwenen.
Outlook 2023
Een aantal maanden na het verspreiden van een waarschuwing, lijkt de internationale markt voor graszaad zich nadrukkelijk te stabiliseren. De onverwacht hoge piek in de vraag naar graszaad is z’n hoogtepunt voorbij en internationale stromen lijken weer naar hun oude normaal terug te keren. Toch wordt rekening gehouden worden met dat het tijd vergt voordat dit zich in de prijzen begint te reflecteren. De verwachting is dat de prijs voor de telers minimaal gelijk blijft of zelfs iets wat zal stijgen. Bij de toeleveranciers van verpakkingsmateriaal en in de logistiek is dat zeker duidelijk. Daar blijven de prijzen, mede gezien de druk op de internationale energiemarkt, ongekend hard stijgen. De graszaadleveranciers doen er dan ook alles aan om de impact op de prijs voor graszaad, te managen.
Een minder hysterische vraag naar graszaad en een kritischere benadering door kopers van graszaad en grasproducten heeft ertoe geleidt dat er voor 2023 voldoende gras(zaad) op voorraad is. Wat nu rest is scherp te blijven op de ontwikkelingen op de markten voor de toeleveranciers en het verder verbeteren van de markt en verduurzaming van de industrie. Gras blijft de fijnste, groenste, duurzaamste en meest betaalbare bodembedekking. Dat groeiend besef zal ook volgend jaar tot veel nieuwe ontwikkelingen en toepassingen leiden. De graszaadindustrie is er klaar voor! Gras erop!
