Een strakke mat dankzij een geïntegreerde aanpak
Sinds 1 januari 2020 wordt er voor het beheren van sportvelden, golfbanen en ook de groene buitenruimtes, fors ingezet op ‘Integrated Pest Management’: het verkrijgen van een strakke, groene en gezonde grasmat zonder dat er chemische middelen zijn ingezet. Het principe is simpel.
Bij Integrated Pest Management (IPM) verschuift de aandacht van het bestrijden van ongewenste elementen naar het nemen van preventieve maatregelen. Die moeten voorkomen dat onkruid, ziekten of plagen überhaupt een kans krijgen om zich in de grasmat te vestigen. Het IPM gaat er daarbij van uit dat de beheerder met de natuur meebeweegt en luistert naar wat deze aangeeft. Een goede kennis over de huidige situatie en de vele mogelijke oplossingen zijn dus belangrijk.
Dankzij de (door)ontwikkeling van resistente grassen helpen de grasveredelaars beheerder om de juiste basis te creëren. Volgens het principe van het IPM kan de beheerder met behulp van goed cultuurtechnisch onderhoud eveneens een sporttechnisch hoogwaardige en kilmaatbestendige mat bereiken zonder dat daarvoor chemische middelen zijn ingezet. Mochten onkruid, ziekten of plagen zich toch manifesteren dan moeten deze op een mechanische of fysische manier worden bestreden. Eventueel kunnen daarbij biologische middelen worden ingezet.
Tot eind 2022 mag er, in een uiterste noodgeval, nog een chemisch middel worden ingezet. Dat kan alleen wanneer blijkt dat niets anders werkt. Als leidraad hanteert de overheid een tijdelijke en afgeslankte lijst met uitzonderingen. Daarna is het tijdperk van chemie definitief voorbij en dient IPM weer de norm te zijn.
Goede planning als basis
Integrated Pest Management is alleen effectief wanneer er een aantal beheerstechnische-, organisatorische- en technische zaken vooraf duidelijk worden vastgelegd. De speelkwaliteit die men voor ogen heeft en de drempelwaarden waarmee wordt gewerkt, moeten de uitgangspunten zijn. Daarbij is het belangrijk dat alle betrokken partijen weten wie welke taak heeft en tot hoever diens verantwoordelijkheid rijkt. Ook dient te worden vastgelegd hoe de uitgangspunten worden gemonitord en op welke momenten er wordt geëvalueerd. Een planmatige aanpak en het bewustzijn dat werken met gras ‘maatwerk’ vereist, zullen daarbij het beste resultaat produceren. Daarom is het raadzaam om voor elk terrein de grondsoort, bodemsituatie, waterhuishouding en omgeving vooraf in kaart te brengen. Probeer daarbij ook inzichtelijk te krijgen wat de klimaatvoorspellingen zijn voor de nabije toekomst. Wanneer al deze kaders zijn geschetst, kan men aan de slag met het opstellen van een beheersplan voor het bemesten, de beregening en de bestrijding.
Ken je veld en de omstandigheden
Zolang de grasmat in goede staat verkeert en de omstandigheden onaantrekkelijk zijn, zullen onkruid, ziekten of plagen nauwelijks een kans hebben. Daarom is het dus belangrijk om te weten waarom problemen kunnen optreden, wanneer dat zo is en hoe dat proces zich in zo’n geval voltrekt. Die kennis stelt de beheerder in staat om de situatie te blijven managen.
Een belangrijk uitgangspunt is om resistente grassen met een goed wortelgestel te hebben. Hoe beter de wortels, hoe beter de opname van voedingsstoffen. Gras met een lang wortelgestel kan ook dieper naar de voedingsstoffen reiken. In tijden van droogte zal dit gras daarom minder kwetsbaar zijn. Zowel het gebruik als het onderhoud van de mat moeten zorgvuldig op elkaar worden afgestemd. Hoe minder stress de mat ervaart, hoe beter dat is voor de gezondheid van het gras. Voor het maken van de juiste keuze, kunt u de Grasgids gebruiken als handleiding.
Behalve het gras zelf, is ook de omgeving erg belangrijk. Voorkomen moet worden dat de oost- en zuidzijde schaduw kent. Daarnaast moet de grasmat voldoende toegang tot licht, ventilatie, voeding en vocht hebben en de bodem dient een natuurlijk evenwicht te hebben alwaar zuurstof en bodemleven vrijelijk kunnen circuleren. Bovendien is het belangrijk dat de omgeving rondom het veld, droog is en nauwelijks vilt of organisch materiaal bevat.
Slim pesten
Een goede grasmat kan heel wat verdragen en kent een hoge bespelingstolerantie. Ben daarom niet al te zuinig voor wat betreft het gebruik. Onderbelasting van het grasveld kan namelijk ook tot problemen leiden. Wel is het belangrijk om op de weersomstandigheden en de conditie van het veld te letten en om te voorkomen dat de activiteiten zich continue op dezelfde plek concentreren. Door beschadigingen in de mat direct te herstellen, wordt het zelf herstellend vermogen vergroot en ervaart de mat minder stress. Kale plekken die zijn ontstaan als gevolg van slidings moeten zo snel mogelijk worden opgevuld met een mengsel van zand, organisch materiaal en graszaad. Wanneer deze aandachtspunten voortdurend worden gerespecteerd, dan zal de grasmat zelf in staat zijn om onkruid, ziekten of plagen weerstand te bieden door ze de kans op een goed vestigingsklimaat te ontnemen.
Elk onkruid, ziekte of plaag heeft z’n eigen kenmerken. Daarom is het raadzaam om deze goed in kaart te brengen en vast te stellen wat de juiste methode en het geschikte moment is om het aan te pakken of te verwijderen wanneer ze toch verschijnen. De introductie van een natuurlijke concurrent kan daarbij helpen. Nestkasten of beplanting waar vogels en insecten in kunnen schuilen of rusten, maakt het voor deze aantrekkelijk om zich rondom de grasmat te vestigen. Zij voeden zich met de insecten die u niet wenst te hebben. Goede voorbeelden zijn dolkwespen, sluipwespen, keverdoders en sluipvliegen. Die zijn ideaal om engerlingen te bestrijden.
Wanneer besloten wordt om toch materiaal in te zetten, zorg er dan voor dat dit in goede conditie verkeert en altijd schoon is. Maaiers met scherpe messen houden het snijoppervlak gaaf waardoor de grasspriet sneller herstel. Ook wordt zo voorkomen dat schimmelaantasting een kans krijgt. Gras blijft gezond wanneer bij het maaien niet meer dan 1/3 van de grasspriet wordt afgemaaid. Door in plaats van gras kort te maaien, een hogere maaifrequentie met hoger gras te respecteren, zal de mat uitstoelen in de breedte. Dat zorgt voor een beter gevulde mat. Zorg ervoor dat de materialen die u gebruikt, na afloop goed worden gereinigd. Zo wordt voorkomen dat machines en materialen, onbedoeld, helpen het onkruid, de ziekte of plaag te verspreiden. De toepassing van chemie op sportvelden, golfbanen of openbare en recreatieve terreinen is niet meer van deze tijd. Integrated Pest Management biedt hetzelfde resultaat, maar dan blijvend.