Om u beter van dienst te kunnen zijn, maakt deze website gebruik van Cookies. Door op "Akkoord" te klikken of door gebruik te blijven maken van deze website, gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies.

Hoge kwaliteit graszaad is altijd verzekerd

De voorwaarden en afspraken over de keuring van grassen zijn in regels, instructies en protocollen vastgelegd. Dat maakt het mogelijk voor de Nederlandse graszaadindustrie om daar zelf bij betrokken te zijn. De Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen (NAK) kijkt over de schouders mee, zodat de markt een gegarandeerd product en kwaliteit krijgt.

De combinatie van gunstige klimatologische omstandigheden, de intensieve teeltmaatregelen en de grote aandacht die telers en kwekers in Nederland hebben voor gras als product, maakt dat Nederland een wereldspeler van formaat is op de internationale markt voor de produktie van zaaizaad voor zowel sport-, recreatie- als voedergrassen. De stappen en processen die rassen die opgenomen worden in een grasmengsel voor sport- en recreatiegras moet doorlopen voordat deze eindelijk op de nationale, EU-rassenlijst en in de Grasgids mag verschijnen, worden in dit artikel uitgelegd. In de Grasgids zijn de grasrassen en -mengsels opgenomen voor voorgeschiktheid voor verschillende toepassingen. Het Cultuur-en Gebruikswaarde Onderzoek Grasrassen vormt de basis voor die opname in de Grasgids. Dit onderzoek naar de kwaliteit van grasrassen valt onder de verantwoordelijkheid van Plantum NL. In dit onderzoek worden de nieuw ontwikkelde grasrassen vergeleken met de reeds opgenomen rassen in de Grasgids. Een grasras wordt in de Grasgids vermeld als aangetoond is dat de kwaliteit van dit nieuwe grasras gelijk is aan, of beter is dan de gemiddelde kwaliteit van het bestaande assortiment, binnen de soort. Behalve de mengsels voor de Grasgids maken bedrijven hun eigen mengsels. Wanneer de rassen voor mengsels eenmaal in de rassenlijst en /of Grasgids zijn opgenomen, is het zaak dat de graszaad bedrijven ervoor zorgen dat die kwaliteit en identiteit gegarandeerd blijft. De onafhankelijke partij die daar op toeziet is (NAK). Ad Toussaint van de NAK benadrukt dat de instantie een zelfstandige, onafhankelijk stichting is die sinds 1932 in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, een wettelijke taak vervult. “We keuren daarbij op basis van de Europese richtlijn voor Groenvoedergewassen. Die zijn door de verschillende Europese landen uitgewerkt in nationale wetten.” In Nederland is dat de zaaizaad- en plantgoedwet uit 2005. (wetten.nl - Regeling - Zaaizaad- en plantgoedwet 2005 - BWBR0018040 (overheid.nl))

Keuring van graszaad
Veel soorten van grassen zijn gereguleerd door de EU. Zaaizaad van deze soorten mogen alleen op de markt worden gebracht als deze officieel zijn gekeurd en gecertificeerd met een officieel label. Voor Nederland is dat het NAK-label. De keuring bestaat uit een veldkeuring, analyse op een zaadmonster uit de partij en certificering. Alleen als het perceel in de veldkeuring en als een monster van het zaad is beoordeeld en goedgekeurd kunnen partij als zaaizaad worden gecertificeerd. “Bij het beoordelen van de percelen voor de productie van zaaizaden bekijken we vooral de zuiverheid, ras echtheid en isolatieafstand naar bronnen van niet gewenste kruisbestuiving. Een belangrijk aspect bij onze beoordeling is dus de isolatie-afstand.” Ook een monster van het perceel wordt beoordeeld. “Daarbij kijken we naar de rasechtheid, raszuiverheid en de kiemkracht van het zaaizaad.” Om die zuiverheid te beoordelen zaait de NAK een zaadmonster uit op haar eigen proefbedrijf. “Dat proefbedrijf in Tollebeek heeft werkelijk duizenden controleveldjes. Van elk monster van pre-basiszaad en basiszaad en een deel van de laagste generatie gecertificeerd zaad worden daar namelijk veldjes uitgezaaid.” Ieder veldje wordt beoordeeld en ook vergeleken met het standaardmonster van het ras. De grassen in de controleveldjes worden o.a. beoordeeld op de kenmerken vroegheid (schietdatum), lengte, kleur en vorm. Het zaaizaad komt in aanmerking voor goedkeuring als prebasis- of basiszaad als de de resultaten van de beoordeling op de controleveldjes gunstig zijn.

Generatieschema
Voor de vermeerdering van zaaizaad gelden nationaal en internationaal vastgestelde generatieschema’s. De vermeerdering start met kwekerszaad dat vermeerderd wordt tot pre-basiszaad. Dit pre-basiszaad wordt vermeerderd tot basiszaad en gecertificeerd zaad. De graszaadbedrijven mogen zelf hun zaaizaad keuren. Dat doen zij onder toezicht van de NAK. “De Europese richtlijnen staan dit toe.” Om vast te stellen of daadwerkelijk de kwaliteitsnormen zijn gehaald, voeren keurmeesters van de NAK op 5% van het aantal percelen zelf een controlekeuring uit. Ook voeren zogenaamde audits uit om de deskundigheid van de erkende keurmeesters van het bedrijf te verifiëren en voert de NAK op 5% van de partijen zelf laboratoriumonderzoek uit.”
De laatste stap in het certificeringsproces is het zogenaamde NAK-label of ook wel NAK-certificaat. “Dat is het label dat elke zak graszaad heeft en waarop de in de EU en door de NAK voorgeschreven informatie over de inhoud van die zak is weergegeven.” Het label is Europees gestandaardiseerd en geeft minimaal de volgende informatie weer voor zaadmengsels:
• NAK-logo: gedeponeerd en beschermd beeldmerk
• NAK: De naam van de keuringsinstantie die toezicht houdt
• Nederland: Het land waar het zaad is geteeld
• Zaadmengsel: samenstelling van de inhoud van soorten, rassen
• Naam van het mengsel
• De beoogde toepassing (Gebruiksdoel: bijv. sportvelden, golfbanen, bermen of het gazon)
• Partijnummer: Een partijnummer zodat men de geproduceerde partij kan traceren
• Sluiting: De datum van verpakking. De kiemkracht van het zaad is daarna nog één jaar gegarandeerd/geldig
• EG Systeem: het gehanteerde EU-keuringssysteem om het product te certificeren
• Model 6: is het model voor mengsels en de kleur is groen l
• 903.046.184: het unieke nummer van dit label / deze zak
• kg: geeft weer hoeveel inhoud de zak bevat

NAK label – bewijs van goedkeuring en kwaliteit
Het NAK-label (NAK-certificaat) is een waarde document met daarop het beschermde beeldmerk van de NAK. OM vervalsing van het label zoveel mogelijk te ontmoedigen, is het label voorzien van een aantal echtheidskenmerken. Het succes daarvan wordt voortdurend opnieuw beoordeeld. Omdat uit onderzoek gebleken is dat er in andere productgroepen en elders in Europa, toch getracht is dit label te kopiëren, bekijkt de NAK momenteel de mogelijkheden om het label verder te verbeteren. Daarom is besloten een aantal zichtbare en niet-zichtbare kenmerken toe te voegen. Zo zal vanaf oktober dit jaar het label tevens voorzien zijn van een zichtbaar UV-waarmerk en een QR-Code. Het nieuwe label zal geleidelijk worden ingevoerd.
Alle stappen en processen voor zaaizaad zijn nauwkeurig in regels en protocollen vastgelegd. Zo worden de kwaliteit en eigenschappen van de rassen in mengsels geborgd maar kunnen de Nederlandse zaaizaadbedrijven in grote mate zelfstandig werken.